Obawa przed zarażeniem jako podstawa odmowy stawienia się do pracy

Powszechna obawa przed zarażeniem się koronawirusem nie oszczędziła stosunków pracy. Zdarza się, że pracownicy odmawiają przyjścia do pracy, tłumacząc to właśnie takimi obawami i troską o zdrowie najbliższych. W niektórych firmach przybrało to charakter na tyle masowy, że stało się powodem zakłóceń w funkcjonowaniu zakładu pracy. I nie chodzi tu o zakłady, które w okresie obowiązywania różnych obostrzeń nie mogą prowadzić swojej działalności, ale o takie, które nie zostały objęte tego typu zakazami. Czy pracownik ma prawo odmówić pracy powołując się na obawę przed zakażeniem?

Kiedy pracownik może odmówić świadczenia pracy?

Zacznijmy od tego, kiedy pracownik w obawie o własne zdrowie i życie może odmówić świadczenia pracy.  Zgodnie z art. 210 § 1 KP może to mieć miejsce w razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom.

Jak widać, sama obawa o zakażenie to jednak za mało. Konieczne jest zatem spełnienie obiektywnych przesłanek związanych z konkretnymi warunkami pracy w konkretnym miejscu pracy, a nie subiektywna obawa przed zarażeniem, która w większym lub mniejszym stopniu dotyczy każdego z nas.

Czy obawa przed możliwością zarażenia się w pracy wystarczy?

Zdarza się, że pracownicy dzwonią do swoich przełożonych, informując o swoich obawach uzasadnianych takimi okolicznościami jak dojazd do pracy komunikacją publiczną, koniecznością pracy w zespole, o członkach o których nie wiedzą czy nie są nosicielami wirusa albo koniecznością obsługiwania osób z zewnątrz (np. klientów, dostawców itp.). Rzeczywiście, żaden pracodawca nie może dać stuprocentowych gwarancji, nawet przy spełnieniu wszystkich warunków, zarówno przewidzianych w prawie jak i tych, których stosowanie niektórzy uznają za bezprawne (np. mierzenie temperatury pracownikom i innym osobom wchodzącym na teren firmy).

Takich gwarancji nie mamy również przestrzegając wszystkich obostrzeń i przebywając w domu.

Obawa, nieuzasadniona konkretnymi przesłankami, to za mało dla odmowy wykonywania pracy.

Prawa pracodawcy do egzekwowania stawiennictwa w pracy

Pracodawca, przestrzegający ze swej strony wszelkich rygorów i obostrzeń w środowisku pracy wprowadzonych na czas epidemii i czas zagrożenia epidemicznego, ma prawo egzekwowania od pracowników stawiennictwa w pracy, a w odniesieniu do tych, którzy odmawiają, stosować środki przewidziane w prawie pracy na wypadek niewykonania przez pracownika swoich podstawowych obowiązków.

Niektórzy pracownicy, uprzedzeni o możliwości zastosowania takich środków, odmawiają jednak przyjścia do pracy. Czy za czas takiej nieobecności zachowują prawo do wynagrodzenia? Nie. Tego nie gwarantuje im żaden przepis.

Autor: Grzegorz Orłowski, radca prawny konsultant w firmie Orlowski-Patulski-Walczak Sp. z o.o.

Polecamy szkolenia online z zakresu prawa pracy.