Bankomaty, paczkomaty i biletomaty bez pozwolenia na budowę

W połowie września weszły w życie przepisy prawa budowlanego wprowadzone ustawą z 13 lutego 2020 roku o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Celem nowelizacji było uporządkowanie przepisów, uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego – co ma zostać osiągnięte m.in. dokonanym rozróżnieniem elementów projektu budowlanego, które będą podlegały weryfikacji przez organ administracji publicznej od elementów, za których prawidłowe sporządzenie odpowiadać będą wyłącznie projektanci. Takie rozwiązanie ma sprawić, że wydawanie decyzji pozwolenia na budowę czy też przyjęcie zgłoszenia wraz z projektem będzie przebiegało sprawniej i szybciej. Ponadto projektodawcy przepisów wskazywali na konieczność przyjęcia rozwiązań pozwalających na zapewnienie większej stabilności podejmowanych rozstrzygnięć w toku procesu inwestycyjno-budowlanego. Wprowadzone lutową ustawą przepisy zmieniają także podział projektu budowlanego na projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny.

Obiekty małej architektury bez zgłoszenia i pozwolenia

Istotną zmianą wynikającą z nowelizacji Prawa budowlanego jest wprowadzenie nowego katalogu obiektów, których budowa nie wymaga uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej przed realizacją oraz nie wymaga zgłoszeniu tego faktu takiemu organowi. Od września nie wymagają zgody ani zgłoszenia budowy obiektów małej architektury, niezależnie od ich usytuowania (dotychczas budowa obiektów małej architektury wymagała zgłoszenia, jeśli obiekt był usytuowany w miejscu publicznym). Dotychczas Prawo budowlane nie regulowało wprost kwestii automatów przechowujących przesyłki, bankomatów, biletomatów, wpłatomatów, automatów sprzedających czy automatów  służących do wykonywania innego rodzaju usług o wysokości do 3m włącznie. Nowe przepisy jasno określają, że budowa popularnych paczkomatów nie wymaga już pozwolenia ani zgłoszenia. Dotychczas orzecznictwo sądowe nakazywało je traktować jako budowle podlegające wymogowi uzyskania pozwolenia na budowę: paczkomat jest budowlą w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, a w konsekwencji podlega regulacji przepisów Prawa budowlanego, w tym uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, chyba, że inwestor wykaże, że jest to obiekt posadowiony na okres nie dłuższy niż 180 dni. Wówczas inwestor zobligowany jest zgłosić zamiar jego budowy, Wyrok Sądu Administracyjnego w Łodzi z 17 stycznia 2019 roku, sygn. Akt II SA/Łd 761/18.

Nowy katalog obiektów nieobjętych pozwoleniem i zgłoszeniem

Dodatkowo w art. 29 ust. 4 Prawa budowlanego dokonano podziału robót budowlanych niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia na cztery grupy:

• przebudowa,
• remont,
• instalacja,
• utwardzenie powierzchni gruntu na działce budowlanej.

Z obowiązku zgłoszenia zwolniono m.in.:

• przebudowę obiektów budowlanych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej takie jak płyty do składowania obornika, szczelne zbiorniki na gnojówkę lub gnojowicę, naziemne silosy na materiały sypkie, o pojemności do 30 m3 wysokości nie większej niż 7 m, silosy na kiszonkę,
• oczyszczalnie ścieków do 7,5 m³ na dobę,
• zbiorniki bezodpływowe na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³,
• tymczasowe obiekty budowlane, niepołączone trwale z gruntem i przewidziane do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie nie dłuższym niż 180 dni,
• pomosty o długości całkowitej do 25 m i wysokości, liczonej od korony pomostu do dna akwenu do 2,5 m,
• kanalizację kablową,
• obiekty budowlane usytuowane na terenach zamkniętych ustalonych decyzją Ministra Obrony Narodowej, z wyłączeniem budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego oraz użyteczności publicznej,
• zjazdy z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatoki parkingowe na tych drogach,
• obiekty piętrzące wodę i upustowe o wysokości piętrzenia poniżej 1 m, poza rzekami żeglownymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych; uzupełnione o roboty budowlane, które do tej pory były zwolnione z jakiejkolwiek procedury.

Wygaśnięcie pozwolenia oraz niemożliwość stwierdzenia nieważności decyzji

Ustawa z 13 lutego 2020 roku o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw precyzuje także kwestie wygaśnięcia pozwolenia na budowę. W przypadku stwierdzenia nieważności albo uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę, rozpoczęcie albo wznowienie budowy może nastąpić tylko po wydaniu decyzji o pozwoleniu na budowę wskazanym w art. 28 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, a decyzję o pozwoleniu na budowę wydaje się również w przypadku zakończenia robót budowlanych. Powyższe oznacza, że zakończenie budowy nie znosi obowiązku wydania decyzji o pozwoleniu na budowę – przyjęcie takiego brzmienia przepisu jednoznacznie rozstrzyga kwestie sporne, które pojawiały się w toku działania organów administracji architektoniczno-budowlanej, a które podważały taką konieczność wskazując na nieprecyzyjne przepisy we wskazanej materii. Zatem jeśli zakończono budowę, ale po tym fakcie stwierdzono nieważność pozwolenia na budowę, organ administracji architektoniczno-budowlanej musi rozpatrzyć pierwotny wniosek o pozwolenie na budowę – który był podstawą wydania decyzji wyeliminowanej na późniejszym etapie z obrotu prawnego – i wydać bądź odmówić wydania pozwolenia na budowę. Dodatkowo w art. 37b Prawa budowlanego, w wyniku nowelizacji, wprowadzono termin, po upływie którego niemożliwe będzie stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę. Termin ten określono na 5 lat od dnia doręczenia decyzji o pozwoleniu na budowę bądź jej ogłoszeniu. Taki termin uznano za wystarczający na stwierdzenie nieprawidłowości w wydaniu decyzji o pozwoleniu na budowę, a dodatkowo wprowadzenie takiego przepisu miało także na celu wzmocnienie trwałości decyzji administracyjnej.

Agata Sobolewska – Administratywista i politolog. Doradza przedstawicielom samorządu terytorialnego w zakresie współpracy z biznesem, w szczególności przy innowacyjnych projektach z zakresu m.in gospodarki odpadami, gospodarki wodnej, efektywności energetycznej czy rozwoju miast.